Dün, Dünya Sigarayı ve Tütünü Bırakma günüydü… Bu nedenle bu haftaki yazımı sigara ve tütün ürünlerinin zararları üzerine kaleme almak istedim.
Dünya Sağlık Örgütü, nikotin bağımlılığını, “kişinin düzenli olarak günde 1 sigara tüketmesi” olarak açıklamıştır.
Alkol kullanımında aylar, uyuşturucu kullanımında günler içerisinde ortaya çıkan bağımlılık durumu, nikotin kullanımı saatler içerisinde gelişmektedir.
Tütün dumanıyla beraber, 70’ten fazlası kanser yapıcı özellikte olan, 7.000’den fazla kimyasal zehirli madde vücuda alınır. Sigara dumanında bulunan ve soba-şofben zehirlenmelerinin de sorumlusu olan karbon monoksit gazı akciğerlerden kana geçer ve doğrudan hemoglobin adlı, oksijeni dokulara taşımakla görevli kan hücrelerine bağlanır.
Bunun sonucu, kan hücrelerinin oksijen moleküllerini taşıma kapasitesi büyük oranda azalır, kalbin çalışma yükü artar, damar içi kan basıncı yükselir, böylece kardiyovasküler sistem hastalıklarına zemin hazırlanan süreç başlatılmış olur. Sigara tüketen kişilerin kalp krizi gibi kardiyovasküler hastalıklar sonucunda hayatını kaybetme riski, sigara tüketmeyenlere göre 4 kat fazladır.
Sigara dumanından en hızlı ve yoğun şekilde etkilenen organ şüphesiz akciğerlerdir. Solunan duman içerisinde bulunan zararlı kimyasallardan sadece biri olan katran, akciğer dokusunda birikir ve bu dokularda harabiyete yol açar.
Bunun sonucu, solunum kapasitesi azalır, astım, koah gibi ciddi hastalıkların görülme riski artar. Ayrıca sigara kullanımı, akciğer, gırtlak, ağız, mide, yemek borusu, rahim ağzı ve mesane kanserleri gibi birçok diğer kanser türünün gelişme riskini yükseltir. Bu bağlamda, sigara tüketen bir insanın kanser ile ilişkili herhangi bir hastalık sonucunda hayatını kaybetme riski 7 kat artarken, akciğer kanseri ile ilişkili ölüm riski 12 ila 24 kat artış göstermektedir.
Sigara tüketimi, Tip 2 diyabet hastalığına yol açan önemli faktörlerden biridir.
Buna ek olarak, duman ile vücuda alınan nikotin, metabolize olduktan sonra kotinin adlı farklı bir kimyasal maddeye dönüşür ve vücuttan idrar yoluyla atılır.
Ancak idrar ile atılana kadar tüm böbrek sistemi olumsuz olarak etkilenmeye devam eder.
Sigara içen erkeklerde sperm sayısı azalabilir ve sperm hareketliliği etkilenebilir.
Ayrıca her iki cinsiyette de cinsel fonksiyon bozukluklarına neden olabilir.
Sigara içenlerde diş sağlığı sorunları da daha sık görülür; hatta uzun süreli kullanımı diş kayıplarına bile yol açabilmektedir.
Gebelikte sigara kullanımı, bebeğin kaybedilmesi, düşük, ani bebek ölümü sendromunun yanı sıra, yarım damak gibi doğum kusurları, çocukluk çağında solunum yolu ve kulak enfeksiyonları, astım ve dikkat eksikliği risklerini artırır.
Bu arada elektronik sigara kullanımının da yaygınlaştığını üzülerek gözlemliyorum. Her şeyden önce bu ürünün ilaç şirketleri tarafından değil, sigara şirketleri tarafından üretilip pazarlandığını aklımızdan çıkarmamamız gerekiyor. Hareketi ve dumanı ile sigarayı taklit eden bir ürün olup, aroma maddeleri ile dumanının kokusu ve yoğunluğu değiştirilebilen, solunabilir nikotin salımı esası üzerine çalışan cihazlardır. Elektronik sigara ile her nefeste 0-36 mg/mL arasında, başka bir deyişle, 30 puf çekildiğinde bir sigaradan alınan miktar kadar nikotin alınmaktadır. Günümüzde elektronik sigaralarda saptanan
kimyasal maddelerden birçoğunun, sigara içinde bulunan ve kansere neden olan maddelerle aynı olduğu unutulmamalıdır.
Sigara kullanımının sonlandırılması halinde de sağlık adına kazanımlarınızı şöyle özetleyebilirim:
•20 dakika içerisinde kan basıncı normale döner.
•8 saat sonra, kandaki karbon monoksit düzeyi azalmaya başlar ve oksijen yoğunluğu artar.
•24 saat sonra, sigara tüketimiyle birlikte 4 kat artmış kalp krizi riski azalmaya başlar.
•48 saat sonra tat ve koku duyularında iyileşme görülür.
•2 hafta ile 3 ay arasında kan dolaşımı gelişir, akciğer kapasitesi %30 oranında artar. Yürümek, egzersiz yapmak, merdiven çıkmak kolaylaşır.
•1 ila 9 ay arasında sinüslerde ve akciğerlerde yoğun şekilde bulunan sekresyon azalır, daha sağlıklı nefes alışverişi sağlanır.
•1 yıl sonra hem kalp, hem damar yapıları büyük oranda iyileşir, koroner arter hastalığı riski yarı yarıya azalır.
5 yılın sonunda akciğer kanserine bağlı ölüm riski yarıya düşer, inme riski sigara içmeyen bir insanla aynı düzeye iner. Diğer kanser riskleri önemli oranda azalır.
Eğer sigara, tütün ürünü veya elektronik sigara kullanıyorsanız ve bırakmak istiyorsanız, lütfen elinizdeki sigara, çakmak ve elektronik sigara cihazlarınızdan hemen kurtulun, yakınınızda kullananlardan uzak durun veya yanınızda kesinlikle içilmesine müsaade etmeyin, canınız çok çekerse de, derhal sizi
meşgul edecek bir faaliyete yönelin, uzun yürüyüşlere çıkın, derin nefesler alın, bol bol sıvı tüketmeye çalışın ve en önemlisi; size bir şey olursa arkanızdan çok üzülecek, sizi çok seven kişilerin yüzünü gözünüzün önüne getirin…
Sağlıkla kalın !..
