Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız hükümetinin yerli halkın seçimlerdeki nüfuzunu azaltacak anayasal reform tasarısına karşı harekete geçen bağımsızlık yanlıları ile “diyalog” için gittiği ülkesinin Hint-Pasifik’teki kolonisi Yeni Kaledonya’da, tartışmalı reform tasarısını geri çekmedi. Cumhurbaşkanı Macron, Yeni Kaledonya’nın başkenti Noumea’da bağımsızlık yanlısı ve karşıtı siyasiler ile temaslarının ardından basına açıklamalarda bulundu.
Macron, yerli halkın, Fransız hükümetinin kendilerine “yeni bir ihaneti” olarak gördüğü anayasal reform tasarısını geri çekmedi.
Yürürlüğe girmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir araya geldiği Kongre’de de onaylanması gereken anayasal değişiklik reformunu yürürlüğe koymayacağını kaydeden Macron, Ada’daki olayların yatışması ve diyalog sürecine geri dönüşün sağlanması için “birkaç hafta” süre tanınacağını kaydetti.
Ayrıca Macron, COVID-19 döneminde yapılan ve yerel halkın oldukça az bir katılım gösterdiği tartışmalı 3’üncü bağımsızlık referandumunu da “yeniden gözden geçirmeyeceklerini” açıkladı.
Öte yandan Macron, Yeni Kaledonyalıları, kurulacak “diyalog ve arabuluculuk misyonu” ile siyasi müzakere sürecine geri dönmeye çağırdı.
Ada’da “ortak bir gelecek vizyonunun” olmamasından üzüntü duyduğunu belirten Macron, Yeni Kaledonya’daki olaylarda meydana gelen hasarı gidermek için “acil yardım” paketini devreye koyacaklarını söyledi.
Fransa’ya bağlı güvenlik güçleri başta başkent Noumea olmak üzere Ada’nın farklı noktalarında kontrolü sağlamak için operasyonlarını sürdürürken Macron, “her mahalleyi adım adım geri alacakları” mesajını verdi.
Macron, bağımsızlık yanlılarına karşı düzeni sağlamak için gönderilen 3 bine yakın polis ve jandarmaya ek olarak, Ada’ya ilerleyen saatlerde zırhlı araç ve helikopter de sevk edileceğini duyurdu.
Yerli halk anayasal reforma karşı
Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetin söz konusu anayasal reform girişimini 1988’de imzalanan Noumea Anlaşması’na aykırı buluyor.
Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada’da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor.
Yeni Kaledonya 1998’de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998’den önce Ada’da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.
Ada’da 2018, 2020 ve 2021’de olmak üzere toplam 3 kez bağımsızlık için referandum yapılmış ve sandıktan “hayır” oyu çıkmıştı.
Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), Fransa’nın seçimlere etkisini protesto ederek, 2021’de yapılan referandumu boykot etmişti. FLNKS referandumun COVID-19 salgınının etkisinden daha uzak bir tarihte yapılmasını istemişti.
